Giới thiệu

Lý Sơn là một huyện đảo thuộc tỉnh Quảng Ngãi cách đất liền khoảng 15 hải lý, huyện nằm trong khoảng 15°32’04’’ đến 15°38’14’’ vĩ độ Bắc và 109°05’04’’ đến 109°14’12’’ kinh độ Đông, có diện tích 10,33 km². Toàn huyện có 02 đảo: Đảo Lớn (còn gọi là Cù Lao Ré) và Đảo Bé (Cù Lao Bờ Bãi), gồm 03 xã: An Vĩnh, An Hải và An Bình (Đảo Bé). Diện tích tự nhiên gần 10km2. Dân số trên 21.000 nguời, có khoảng 60% hộ dân sống bằng nghề biển, 30% hộ dân sống bằng nghề nông (chủ yếu là trồng hành, tỏi, ngô) và 10% hộ dân sống bằng các ngành nghề khác (nguồn www.quangngai.gov.vn).

Khu Bảo tồn biển (BTB) Lý Sơn được thành lập với tổng diện tích 7.925 ha, trong đó diện tích mặt nước là 7.113 ha bao gồm các phân vùng chức năng: (1) Vùng bảo vệ nghiêm ngặt có diện tích 620 ha; (2) Vùng phục hồi sinh thái có diện tích 2.024 ha; (3) Vùng phát triển có diện tích 4.469 ha. Khu bảo tồn biển được thành lập có ý nghĩa trong việc bảo vệ đa dạng sinh học của các hệ sinh thái, môi trường, phục vụ phát triển kinh tế và du lịch sinh thái, duy trì và cải thiện sinh kế, quản lý và sử dụng bền vững nguồn lợi thủy sản.

Vùng biển Lý Sơn rất đa dạng về thành phần loài sinh vật từ các nhóm thực vật biển như rong biển, cỏ biển, nhóm động vật không xương sống như giá xác, ốc, hai mảnh vỏ, hải sâm, mực,.. và nhóm động vật có xương sống như cá, rùa biển, thú biển. Tuy đã có một số công trình nghiên cứu đánh giá về đa dạng sinh học nhưng chưa đánh giá tổng hợp được đa dạng sinh học, cấu trúc quần xã, đặc điểm phân bố trong các hệ sinh thái liên quan vùng biển Lý Sơn làm cơ sở phục vục công tác bảo tồn đa dạng sinh học và khai thác sử dụng hợp lý, bền vững dựa trên quan điểm về hệ sinh thái.

Hiện nay, các hoạt động phát triển kinh tế xã hội đã và đang tác động đến các yếu tố đa dạng sinh học và phát triển nguồn lợi sinh vật không chỉ ở phạm vi toàn cầu mà còn ở mức độ quốc gia và khu vực, trong đó có Việt Nam nói chung và khu vực Lý Sơn nói riêng. Bên cạnh đó, sự mẫu thuẫn giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường cũng là một trong những thách thức hiện nay. Theo nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08 tháng 3 năm 2019 của Thủ tướng chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật Thủy sản. Vì vậy, cần có những nghiên cứu khoa học để tiếp cận và từng bước giải quyết các vấn đề trên, vừa đảm bảo hài hòa về phát triển kinh tế và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, trong đó có các giải pháp hữu hiệu để thích ứng với các biến đổi khí hậu và sự bất thường của tự nhiên. Hơn nữa, các nghiên cứu sẽ góp phần thực thi các văn bản luật và nghị định của chính phủ liên quan đến bảo tồn biển. Báo cáo này trình bày về hiện trạng đa dạng sinh hoc và nguồn lợi sinh vật trong các hệ sinh thái điển hình ở vùng biển ven bờ Lý Sơn gồm: hệ sinh thái rạn san hô, thảm cỏ biển, nguồn lợi sinh vật trong thảm cỏ biển, nguồn lợi hải sản đáy, nguồn giống trứng cá – cá con. Đây là2 những nguồn tư liệu quan trọng phục vụ cho các nghiên cứu, phân tích đánh giá về định hướng phát triển bền vững kinh tế xã hội của huyện đảo đảm bảo lợi ích hài hòa giữa bảo tồn nguồn lợi và phát triển kinh tế.

Đề tài “Nghiên cứu, đánh giá nguồn lợi sinh vật biển và xây dựng giải pháp khai thác hợp lý, phát triển bền vững ở vùng biển huyện Lý Sơn (Quảng Ngãi) và lân cận” góp phần đánh giá một cách tổng thể, toàn diện về hiện trạng đa dạng sinh học; tình trạng khai thác và sử dụng nguồn lợi sinh vật; phân bố, trữ lượng và khả năng khai thác cho phép. Cung cấp các giải pháp nhằm khai thác hợp lý và bảo vệ nguồn lợi thủy sản làm cơ sở cho việc bảo tồn và phát triển bền vững ở vùng biển huyện Lý Sơn và lân cận. Bên cạnh đó, đề tài cũng đề xuất và triển khai các mô hình điểm về khai thác nguồn tài nguyên sinh vật hợp lý và bảo vệ nguồn lợi thủy sản và các hệ sinh thái quan trọng cho mục đích phát triển bền vững vùng biển huyện Lý Sơn và lân cận góp phần hoàn thành mục tiêu của đề án phát triển kinh tế biển, đảo tỉnh Quảng Ngãi